Токаев жасанды интеллект туралы заңға қол қойды
Жасанды интеллект туралы заң бүгін мемлекет басшысы қол қойған жаңа құжат ретінде ресми түрде қабылданды, деп хабарлайды dailykz Ақордаға сілтеме жасап. Президент Қасым-Жомарт Тоқаев «Жасанды интеллект туралы» Қазақстан Республикасы заңына қол қойып, елдегі жасанды интеллект жүйелерінің жұмыс істеу қағидаларын айқындады.
ЖИ жүйелерінің мәртебесі мен негізгі қағидалары
Құжатта жасанды интеллект жүйелері ақпараттандыру объектісі ретінде белгіленді. Енді ЖИ адамға нақты міндеттерді орындауға көмектесетін құрал ретінде танылады.
Осыған сәйкес, ЖИ жүйелерін иеленушілер, әзірлеушілер және пайдаланушылардың жауапкершілігі мен міндеттері бекітілді. Жүйе иелеріне қауіптерді басқару, қауіпсіздік пен сенімділікті қамтамасыз ету, пайдаланушыларға қажет қолдауды көрсету міндеттері жүктеледі.
Сонымен бірге заңда заңдылық, әділдік, теңдік, ашықтық пен түсіндіру мүмкіндігі, адамның игілігін басым қою, еркін таңдау құқығы, деректерді қорғау және құпиялылық қағидалары бекітілді.
Тыйымдар мен құқықтарды қорғау шаралары
Азаматтар мен ұйымдардың құқықтарын қорғау үшін Қазақстан аумағында белгілі бір мүмкіндіктерге ие ЖИ жүйелерін жасауға және пайдалануға тыйым салынды. Оларға мыналар жатады:
– адамның санасына әсер ететін манипулятивтік әдістерді қолдану;
– жеке деректерді заң талаптарын бұза отырып жинау және өңдеу;
– құқықтарға қауіп төндіретін өзге де әрекеттер.
Сондай-ақ ЖИ қолданылып жасалған тауарлар, жұмыстар және қызметтер міндетті түрде арнайы таңбалаумен белгіленеді.
Ұлттық жасанды интеллект платформасы
Әлемдік тәжірибе негізінде заңда ұлттық ЖИ платформасын құру және оның жұмыс қағидалары да айқындалды. Платформа шектеулі мерзім ішінде платформалық бағдарламалар мен ЖИ модельдерін әзірлеу, оқыту және сынақтан өткізу үшін пайдаланылатын болады.
Қосымша заңнамалық өзгерістер
Мемлекет басшысы сондай-ақ жасанды интеллект пен цифрландыру мәселелері бойынша бірқатар заңнамаларға өзгерістер енгізетін түзетулер пакетін мақұлдады.
Түзетулердің бірінші бөлігі жаңа «Жасанды интеллект туралы» заңға сәйкестендіруге бағытталған.
Екінші бөлігі цифрландыру, ақпараттық қауіпсіздік, дербес деректерді қорғау және цифрлық активтер айналымы сияқты өзге салаларда жетілдіруді көздейді.
Цифрлық активтер мен дербес деректерді қорғау
Енді Қазақстан аумағында қамтамасыз етілмеген цифрлық активтердің айналымына рұқсат етіледі. Бұған дейін мұндай айналым тек «Астана» халықаралық қаржы орталығында (AIFC) жүзеге асқан.
Дербес деректерді қорғауды күшейту мақсатында келісім мерзіміне қатысты жаңа талап енгізілді: жеке деректерді өңдеуге берілген келісім тек мақсатқа жету үшін қажет кезеңнен аспауы тиіс. Азамат немесе оның заңды өкілі өз келісімін кері қайтарып, деректер иесіне немесе операторға хабарлай алады.
Тауарларды таңбалау және ақпараттық қауіпсіздік
Бөлшек сауда субъектілері енді бақылау-касса машиналары арқылы тауарларды сәйкестендіру құралдарын сканерлеу арқылы есепке алуға міндеттеледі.
Сонымен қатар, ақпараттық қауіпсіздікті нығайтуға бағытталған бірқатар талаптар күшейтілді.
Заңнамалық процестің қысқаша тарихы
Еске сала кетсек, Мәжіліс депутаттары қыркүйек айында жасанды интеллект туралы заңды қабылдаған болатын. Ерлан Қошанов ұлттық ЖИ платформасы құрылатынын мәлімдеген.
Алайда қазан айында Сенат заңды екі оқылымда қарап, Мәжіліске кері қайтарды. Кейін Мәжіліс депутаттары Сенаттың түзетулерімен келісіп, құжатты қайта мақұлдады. Бүгін заңға Президент қол қойып, ол күшіне енді.
