Тоқаев: Орталық Азия кең ауқымды трансформация кезеңін өткеріп жатыр
Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Орталық Азия мемлекеттері басшыларының VII Кеңесші кездесуіне қатысты. Президент dailykz хабарлауынша, Орталық Азия қазір кең ауқымды трансформациядан өтіп жатыр деп атап өтті.
Тоқаев өз сөзін Өзбекстан Президенті Шавкат Мирзиеевке саммитті дәстүрлі түрде жоғары деңгейде ұйымдастырғаны үшін алғыс білдіруден бастады. Сондай-ақ, ол Әзербайжан Президенті Ильхам Әлиевті қарсы алып, Әзербайжанның толыққанды қатысушы ретінде бұл форматқа қосылуы тарихи шешім екенін атап өтті. Президент Бакуның жаңа мәртебеде аймақтық ынтымақтастықты нығайтуға елеулі үлес қосатынына сенім білдірді.
Тоқаев консультативтік кездесулердің тиімділігін атап, қазіргі кезеңдегі басты ерекшеліктерге тоқталды:
«Орталық Азия қазір кең ауқымды трансформация кезеңін өткеріп жатыр. Жабық шекаралар мен оқшаулану дәуірі артта қалды. Бірлескен күш-жігермен жеткен аймақтық бірлік біздің елдерімізге дамудың кең мүмкіндіктерін және халықаралық ынтымақтастықты ашады. Аймақтың жаһандық процесстердегі маңызы әлемнің жетекші мемлекеттері тарапынан мойындалуда. Осы контексте «Орталық Азия плюс» форматына қызығушылық артып келеді. Биылғы жыл маңызды, өйткені негізгі шетелдік серіктестермен өткен саммиттер осыны көрсетеді», – деді Президент.
Президенттің сөзінше, негізгі мақсаттар аймақта тұрақтылықты нығайту, тұрақты прогреске жағдай жасау, халықтың әл-ауқаты мен табысын қамтамасыз ету. «Біздің міндетіміз – Орталық Азияны динамикалық әлеуметтік-экономикалық дамудың, жан-жақты ынтымақтастықтың, бейбітшілік пен өркендеудің аймағы ретінде нығайту», – деп толықтырды Тоқаев.
Экономикалық ынтымақтастыққа тоқталғанда, Тоқаев аймақтық интеграцияның нақты жетістіктерін атап өтті:
«Ортақ кәсіпорындардың саны артып келеді, өнеркәсіп, энергетика, машина жасау, агроөнеркәсіп саласында ірі жобалар жүзеге асырылуда. Сауда кедергілері біртіндеп алынып, жаңа өткізу пункттері ашылып, автомобиль және теміржол қатынасы кеңейіп келеді. Соның нәтижесінде өткен жылы аймақ ішіндегі сауда көлемі 11,5 млрд долларға жетті. Біз осы оң динамиканы жан-жақты қолдап, оны болашақта 20 млрд долларға жеткізуді көздеп отырмыз», – деді Президент.
Тоқаев перспективалы салаларда серпінді жобаларды іске қосуға шақырды. Оның айтуынша, Қазақстан осы бағытта өзара тиімді жұмыс жасауға дайын, соның ішінде астық, майлы дақылдар мен ет-сауыр өнімдерін терең өңдеуге арналған бірлескен кәсіпорындар құру, мал шаруашылығы мен органикалық өсімдік шаруашылығын дамыту жобалары бар.
Сонымен қатар, заманауи қоймалар, логистикалық орталықтар салу және ішкі сұраныс пен экспортқа дайын тағам өнімдерін шығару перспективалары қарастырылған.
Президенттің пікірінше, әлемдік аренадағы өзгерістер жағдайында Орталық Азия елдеріне аймақты Еуразияның негізгі транзиттік түйініне айналдыруға бірегей мүмкіндік бар. «Тек үйлестірілген іс-қимыл ғана аймақтың әлеуетін толық ашуға мүмкіндік береді», – деді Тоқаев.
«Шекарадан өту кезінде артық бюрократиялық процедураларды болдырмау үшін Біртұтас электрондық жүктерді қадағалау жүйесін енгізу мәселесін қарастыру тиімді болады. Аймақтық әлеуетті нығайту үшін Орталық Азияның көлік жүйесін кешенді дамыту стратегиясын бірлесіп әзірлеуді ұсынамыз. Шекаралық өнеркәсіптік хабтар желісі кең мүмкіндіктер береді, әрі оларды дамыту барысында жоғары технологиялық жобаларды іске қосуға назар аудару қажет», – деді Президент.
Сонымен қатар, Тоқаев Астанада сирек кездесетін металдар бойынша зерттеу орталығын ашуды ұсынды.
Естеріңізге сала кетейік, жұма күні Тоқаев Ташкентке сапармен келді. «Шығыс» әуежайында құрмет эскадроны тізбектеліп тұрды. Қазақстан Президентін Өзбекстан Президенті Шавкат Мирзиеев қарсы алды.
Сапар барысында ресми қарсы алу рәсімі өтті, кейін Тоқаев Өзбекстан Президентімен келіссөздер жүргізді. Кейіннен Қазақстан және Өзбекстан Президенттері Жоғары мемлекетаралық кеңестің екінші отырысына қатысты.
