Blog
Ажырасу кезінде мүлікті бөлу – толық нұсқаулық
Ажырасу — эмоционалдық және өмірлік өзгерістермен қатар, мүліктік қатынастарды қайта реттеуді талап ететін күрделі процесс. Мүлікті бөлу — бұл ажырасудың ең күрделі және даулы аспектілерінің бірі. Мақалада мүлікті бөлу қалай жүргізілетінін, неге назар аудару керек — заң, тәжірибе, кеңестер тұрғысынан қарастырамыз.
Ажырасу кезінде мүлікті бөлу
1. Негізгі түсініктер: қандай мүлік бөлінеді, қайсысы жеке меншік
- Мүлікті бөлуге жататын — некеде бірге алынған, яғни ортақ меншікке айналған мүлік. Бұл — неке кезінде алынған жылжымайтын мүлік, автокөліктер, есеп‑шоттағы ақша, салымдар, кәсіпке қатысты активтер және т.б.
- Жеке меншікке жататын мүлікке мыналар жатады:
- Некеге тұрудан бұрынғы мүлік;
- Біреуге туғаннан немесе мұрагерлікпен / сыйлық арқылы берілген мүлік (егер ол ортақ меншікте болмаса);
- Кейбір жеке заттар — жеке қолдануға арналған, заңмен жеке меншік деп танылған мүлік.
- Мүлікті бөлуге жатпайтын немесе бөлу кезінде ерекшелікке ие заттар — мысалы, сыйлық немесе мұрагерлікпен алынған мүлік, егер ортақ мүлікке айналмаған болса.
Маңызды: әр елдің заңдары әртүрлі, сондықтан «ортақ меншік» пен «жеке меншік» түсініктерін нақты заңнамамен тексеру қажет.
2. Қандай құқықтық негіз бар
- Мүлікті бөлу — некенің аяқталуымен қатар жүретін процесс. Мүлік режимі (жеке немесе ортақ меншік) бөлуге әсер етеді.
- Егер жұбайлар некеге дейін немесе неке кезінде мүлікке қатысты арнайы келісім жасаған болса, сол келісім негізге алынады.
- Тараптар өзара келісімге келсе, мүлікті келісім бойынша бөлуге болады — бұл ең оңай және тез шешім.
- Келісім болмаған жағдайда мүлікті бөлу үшін сотқа жүгіну қажет. Сот мүліктің түрі мен құнын анықтап, бөлу тәртібін белгілейді.
3. Мүлікті бөлу процесі: қадамдар
- Мүлік тізімін жинау және дәлелдеу. Барлық мүлікті — жылжымайтын мүлік, автокөлік, қаржылық есепшоттар, бизнеске қатысты активтер, бағалы заттар, жиһаз, тұрмыстық заттар — тізіп, құжаттарын жинау керек (тіркеу құжаттары, меншік куәліктері, сатып алу-сату құжаттары, банк шоттары, келісімдер және т.б.).
- Мүліктің сипатын анықтау: ортақ па, жеке меншік пе.
- Келісімге талпыну: жұбайлар арасында түсіністік болса, мүлікті қандай үлестерге бөлу керегін жазбаша келісімге түсіру.
- Сот арқылы бөлу: келісім болмаған жағдайда мүлікті бөлу үшін сотқа өтініш беріледі. Сот мүлікті сараптап, бөлу тәртібін анықтайды. Кейде мүлікті сату немесе ақшалай эквивалентпен бөлісу шешімі қабылданады.
- Мерзімдерге көңіл бөлу: кей елдерде мүлікті бөлу ісін ажырасудан кейінгі белгілі бір мерзімде қозғауға болады.
4. Даулы сәттер және шешу жолдары
- Жеке және ортақ мүлікті ажыратудағы қиындықтар. Некеге дейінгі немесе сыйлықпен алынған мүлікті бөлуге тырысу.
- Құжаттардың жеткіліксіздігі. Сатып алу-сату келісімдері, меншік куәліктері, банк шоттарының деректері болмаған жағдайда дәлелдеу қиын.
- Жылжымайтын мүлік пен жеке кәсіп. Ортақ бизнес немесе жылжымайтын мүлік бөлу кезінде кәсіби бағалаушы және заңгер көмегі қажет.
- Балалар мен олардың мүдделері. Мүлікті бөлу кезінде балалардың тұрмысы мен құқықтарын ескеру маңызды.
- Эмоциялар мен кездейсоқ талаптар. Эмоцияға берілмей, заңды және жоспарлы тәсіл қажет.
5. Практикалық кеңестер
- Ажырасуға дейін мүлікке қатысты құжаттарды реттеу.
- Ортақ мүліктің нақты тізімін жасап, құнын анықтау.
- Келісімге келуге талпыну — бұл уақыт пен шығынды үнемдейді.
- Сотқа бару қажет болса, заңгер немесе кәсіби кеңесшімен жұмыс істеу.
- Балалар мүддесін бірінші кезекте қарастыру.
