Депутат миллиардтық кірістермен «үлкен сұр аймақтың» бар екенін айтты
Мәжіліс депутаты Мәгеррам Мәгеррамов Қазақстандағы шетелдік гранттарды алушылар туралы толық ақпаратты ашу қажеттігін түсіндірді, деп хабарлайды dailykz тілшісі. Бұл мәселені ол Мәдениет және ақпарат министрі, Премьер-министрдің орынбасары Аида Балаеваға жолданған сауалында көтерді.
«Жақында Мемлекеттік кірістер комитетінің сайтында 2025 жылдың алғашқы жартыжылдығына шетелдік қаржыландыру алушылардың тізілімі жарияланды. Бұл құжаттағы деректер еліміздің ақпараттық суверенитеті мен ұлттық қауіпсіздігі үшін үлкен алаңдаушылық тудырады», — деді депутат Мәгеррамов.
Оның айтуынша, 186 физикалық және заңды тұлға, соның ішінде қоғамдық белсенділер, құқық қорғау ұйымдары, медиа құрылымдар және шетелдік үкіметтік емес ұйымдардың филиалдары үнемі шетелден қаржылық көмек алады.
«Олардың нақты қанша ақша алғанын ешкім білмейді. Кейбір БАҚ бағалауы бойынша, бұл жылына шамамен 60 млн доллар. Бағалау, әрине, дұрыс болуы мүмкін. Тек USAID соңғы 10 жылда елімізге 150 млн доллардан астам грант жібергені белгілі. Бұл қаражат қайда және не үшін жұмсалады? Елде кейбір адамдар осыншама үлкен соманы алады, бірақ ешкім олардың қаржыны қайда бағыттап жатқанын бақыламайды.
Бірақ нағыз қауіп тереңірек жатыр. Тізімде тек шетелдік қаржыландырудың бірінші сатыдағы алушылары көрсетіледі. Ал ары қарай не болады? Шетелден келген қаражат шетелдік ұйымдардың филиалдарына түседі, одан кейін екінші деңгейлі гранттар ретінде елге таралады. Соңғы алушылар — тікелей қоғаммен жұмыс істейтіндер — бақылаудан шығып кетеді. Осы заңдық олқылық үлкен «сұр аймақты» қалыптастырады, жасырын операциялар үшін қолайлы орта жасайды», — деп атап өтті депутат.
Оның пікірінше, осындай схема қазақстандықтардың санасына деструктивті әсер ету үшін пайдаланылуы мүмкін.
«Қазақстан Республикасының заңнамасына шетелдік қаржыландыру тізілімінде міндетті түрде ашылуға тиіс ақпарат көлемін елеулі кеңейтетін қажетті өзгерістерді тез арада әзірлеуді сұраймыз.
Сонымен қатар, шетелдік қаржыландыру алу мен оны қолдану туралы ақпаратты жасыру немесе әдейі жалған мәлімет беру үшін жауапкершілікті күшейтуді ұсынамыз. Бұл мәселедегі ашықтық — бюрократия емес. Бұл ұлттық өзін-өзі қорғау әрекеті. Бұл — біздің халыққа шетелдік қаражат арқылы кім және қандай мақсатпен әсер етуге тырысатынын білуге арналған суверенді құқығымыз», — деп қорытындылады Мәгеррам Мәгеррамов.
