Пәтер жоқ, ақша жоқ: «Долина эффектісі» Қазақстанда қауіп тудыра ма?
Ресейдегі жылжымайтын мүлік нарығындағы алаяқтықтар, сатушылардың талап арыздарына байланысты, «Долина эффектісі» немесе «әжесінің схемасы» деп аталды. Алайда Қазақстанда мұндай қауіптер өте сирек кездеседі деп хабарлайды dailykz.
Қазақстандықтар «Долина эффектісін» негізінен әлеуметтік желілер мен ресейлік жылжымайтын мүлік нарығына қатысты жаңалықтардан біледі.
Қысқаша айтқанда, сатушы екінші деңгейлі тұрғын үйді заңды түрде сатып сатқаннан кейін және ақшасын алғаннан соң, алаяқтардың ықпалына түскенін айтып, сотқа шағым түсіреді. Ол мәмілені тоқтатып, тұрғын үйді өзіне қалдыруды талап етеді. Сот бұл талапты қанағаттандырады, алайда сатып алушы ақшасын қайта алмайды – оған соманы алаяқтардан өндіру керектігі хабарланады.
Бұл жағдай қазақстандықтарды өз қаржыларының қауіпсіздігі жөнінде алаңдатпай қоймайды. Сол себепті dailykz редакциясы «Баспана» жылжымайтын мүлік агенттігінің директоры Данияр Куленбаевтан пікір алды.
Қазақстанда «Долина эффектісі» қауіп тудыра ма?
Сарапшының пікірінше, Қазақстан нарығында мұндай схемаларды қолдану ықтималдығы өте төмен. Әрине, мұндай әрекеттерді жасау мүмкін болса да, олардың табысты болуы сирек кездеседі – себебі сот тәжірибесі мен тәсілдер әртүрлі.
Мәміле кезінде өзіңді қалай қорғау керек?
Сарапшы қазақстандықтарға тұрғын үй сатып алғанда бірнеше қауіпсіздік ережесін сақтау қажет екенін атап өтті:
- Сенімді риелторларды қолдану, және бір емес, бірнеше маманнан кеңес алу – сатушы мен сатып алушы мүддесін бөлек өкілдейтіндер, сонымен қатар сотта куәгер ретінде қатысатындар.
- Үшінші тарап мәміле кезінде пәтердің нақты бағасы мен сатушының ниетін растай алады – мысалы, нарықтық бағадан 2-3 млн теңгеге төмендетілгенін келісу.
- Сауда-саттық міндетті түрде нотариалдық түрде рәсімделуі керек. Кейбір адамдар нотариуссыз рәсімдейді, бірақ бұл жағдайда сақтық қажет.
Сондай-ақ риелтор мен сатушы арасындағы жазбаша хаттар мен дауыстық хабарламалар, сондай-ақ сатушы мен сатып алушы арасындағы келіссөздер мәміле кезінде сатушының әрекеттерінің адекватты болғанын дәлелдеуге көмектеседі.
Естеріңізге сала кетейік, Қазақстанда тұрғын үй сатып алған кезде алдын ала төлем немесе депозит қалдыруға болады. Алайда олардың айырмашылығын білмеу ақша жоғалтуға әкеп соғуы мүмкін. Сонымен қатар, мәміле кезінде өте үлкен депозитке келісуге болмайтынын есте сақтау маңызды.
Сондай-ақ, біз Қазақстанда тұрғын үй тапшылығының сақталу себептері туралы да жаздық.
**«Долина эффектісі» Қазақстан үшін қауіп аз, бірақ сақтық – басты нұсқа», – деп қорытындылады сарапшы.
