Қазақстандағы рұқсаты жоқ төмен қабатты тұрғын үй кешендеріне ақша салу қауіпті ме?
Құрылыс сатысында пәтер сатып алу тиімді болуы мүмкін. Алайда кейбір құрылыс компаниялары заңсыз түрде инвесторлардың ақшасын тарта алады. Бұл әсіресе төмен қабатты тұрғын үйлер салуға қатысты, деп хабарлайды dailykz.
Долевое құрылыс – екі тарапқа да тиімді шешім
Долевое құрылыс (қатысу арқылы құрылыс) – құрылыс компаниясы үшін объектіні тез қаржыландыруға мүмкіндік беретін, ал инвесторлар үшін пәтерді арзан бағамен алу мүмкіндігі бар тиімді механизм.
Алайда бұл салада тәуекелдер де бар: ақша мен пәтерді жоғалту қаупі бар. Сондықтан заң құрылыс компанияларынан мемлекеттік кепілдікпен ресми рұқсатты талап етеді. Бұл рұқсатсыз дольщиктердің ақшасын тарту заңсыз болып саналады.
Интернеттегі қауіпті ұсыныстар
Қазір кейбір интернет жарнамаларында қазақстандықтарға құрылыс сатысындағы төмен қабатты тұрғын үйлерден пәтер сатып алу ұсынылады. Мұнда кейбір сатушылар «малоэтажды үйлер үшін рұқсат қажет емес» деп көрсетеді.
Алайда бұл шындыққа сәйкес келмейді.
Заң не дейді?
Төмен қабатты тұрғын үйлердің құрылысын қаржыландыру үшін азаматтардан ақша тарту кезінде кейбір жарнамаларда немесе азаматтардың сұрауына жауап ретінде «рұқсат қажет емес» деп айтылуы мүмкін.
Мысалы, мұндай үйлерге 4 қабатқа дейінгі ғимараттар, таунхаустар мен дуплекстер жатады. Олар «Тұрғын үй құрылысында долевое қатысу туралы» заңның 3-бабы, 4-тармағының 4-тармақшасына сілтеме жасайды – онда заңның төмен қабатты үйлерге қолданылмайтыны көрсетілген.
Алайда бұл норма ескі редакцияда ғана әрекет еткен және 2025 жылғы 30 маусымдағы №204-VIII заңы бойынша алынып тасталған.
Сондықтан қазіргі заң редакциясында 3-баптың 4-тармағында төмен қабатты үйлерге қатысты ештеңе көрсетілмеген. Яғни, тіпті төмен қабатты тұрғын үйлерге де азаматтардан ақша тарту үшін ресми рұқсат болуы міндетті. Бұл норма 2025 жылғы 31 тамыздан бастап күшіне енген.
Құрылысқа ақша салу кезінде не білу қажет?
Сөйтіп, тұрғын үй кешені төмен қабатты болса да, құрылыс компаниясы дольщиктердің ақшасын тартуға арналған рұқсатты алуға міндетті. Егер рұқсат болмаса, инвестиция өте тәуекелді – құрылыс компаниясында қиындықтар туындаса, мемлекет объектінің құрылысын аяқтауға кепілдік бермейді.
Сондай-ақ, тек бір ғана келісімшарт түрі қолданылуы тиіс – долевое құрылысқа қатысу келісімшарты. Басқа барлық келісімшарттар, мысалы: цессия, алдын ала келісім немесе брондау келісімшарты заңсыз болып саналады.
Еске салсақ, 2026 жылдан бастап жаңа пәтерді қолма-қол ақшамен сатуға тыйым салатын ереже де күшіне енеді.
